KİFOZ / Kamburluk

Tanım:

Sırtın (torasik omurga) normalden daha yuvarlak veya kambur göründüğü, çoğunlukla ilerleyici, yaşadığımız modern çağda ve özellikle ergenlerde oldukça sık görülen genellikle ihmal edilen bir omurga bozukluğudur.

Esasen sırtımız yandan bakıldığında 20 ila 45 derecelik doğal bir eğime yani kifoza sahiptir; normalden daha büyük (50 dereceden fazla) bir eğriliği tanımlayan doğru tıbbi terim hiperkifoz (patolojik kifoz) olsa da, klinik pratikte abartılı öne doğru eğriliği / yuvarlanmayı tanımlamak için genellikle kifoz terimi kullanılır.

Bu paylaşımda da "hiperkifoz" yerine kısaltılmış "kifoz" terimi kullanılacaktır.

Omurgamız üç bölümden oluşur; yandan bakıldığında bu bölümler üç doğal eğri/kıvrım oluşturur.

Normal hizalanmış bir omurgada boyun (servikal omurga) ve bel (lomber omurga) C şeklinde (lordoz); sırt ise ters C şeklinde (kifoz) kıvrıma sahiptir.

Bu orantılı doğal ve zarif eğrilikler omurgaya yapısal destek ve esneklik sağlar, duruşunuzu destekler, dik durmanıza yardımcı olur.

Omurganın doğal hizasındaki sapmalar (eğrilerden herhangi biri çok büyük veya çok küçük olursa) zincirleme reaksiyon ile birçok probleme yol açabilir; dik durmamız zorlaşır, duruşumuz anormal görünür.

 

Kifoz türleri nelerdir?

Kifoz genç ve yaşlı tüm yaş gruplarında farklı nedenlere bağlı olarak görülebilir.

Çocuklar ve ergenlerde en sık görülen üç kifoz türü postural kifoz, Scheuermann kifozu ve konjenital kifozdur.

 

Postural kifoz

En sık görülen kifoz türüdür.

Diğer kifoz nedenlerinden farklı olarak yapısal değil; fonksiyonel / esnek bir kifozdur.

Çocukluk ve gençlik çağındaki sürekli kötü duruştan kaynaklanır ve zamanla sırttaki kasları ve yumuşak dokuları etkileyerek (gerilmesine ve düzgün şekilde gelişmemesine neden olarak) torakal omurganın aşırı öne eğilmesine neden olur.

Yaşadığımız modern çağda uzun süre ve kötü postürde telefon, tablet ve bilgisayar kullanımı en sık nedendir.

Genellikle ergenlik döneminde aile, arkadaş veya hekim tarafından farkedilir.

Kızlarda erkeklere göre daha sık görülür.

Duruş bozukluğu olarak başlayan postural kifoz, zamanla yapısal bir bozukluğa dönüşebilir.

Postural kifozun neden olduğu eğri genellikle hasta tarafından dik durması istendiğinde veya sırt üstü yattığında düzelir; bu özellik yine ergenlik döneminde görülen ve yapısal bir kifoz olan Scheuermann hastalığından ayrımını sağlar.

 

Scheuermann kifozu/hastalığı

Omurlar silindir veya dikdörtgen şeklinde olmak yerine kama şeklindedir ve bu durum omurganın keskin bir açı ile öne doğru eğilmesine neden olur.

Nedeni bilinmemektedir.

Bu kifoz genellikle ergenlik öncesi büyüme atağı sırasında başlar; büyüme tamamlandıktan sonra ilerlemesi durur.

Scheuermann kifozu (postural kifozdan farklı olarak);

• Yapısal bir deformitedir.
• Daha şiddetli, daha sert ve daha deforme edicidir.
• Omurga esnek olmadığından dik durmaya çalışmak eğriyi düzeltmez.
• Daha şiddetli ağrıya neden olur.
• Erkeklerde daha fazla görülür.
• Şiddetli vakalarının düzeltilmesi genellikle destek/korse ve muhtemelen ameliyat gerektirir.

 

Konjenital kifoz

Anne karnında omurga düzgün şekilde gelişmediğinde ortaya çıkar.

Omurlar hatalı biçimlenmiş veya birbirine kaynaşmış olabilir ve çocuk büyüdükçe daha da ilerleyici kifoza neden olabilir.

Cerrahi tedavi çok erken bir aşamada gerekli olabilir.

 

Kifozun diğer nedenleri;

• Omurga kırıkları (travma)
• Zayıf kemikler (osteoporoz) ve kompresyon (çökme) kırıkları
• Disk dejenerasyonu: Omurlar arasında yastık görevi gören diskler yaşlandıkça düzleşir ve küçülür, bu da kifozu daha da kötüleştirir. 
• Yaşa bağlı kifoz: Zayıf kemikler (osteoporoz), kompresyon kırıkları ve disk dejenerasyonu yaşa bağlı kifozun (dul kamburluğu) en önemli sebepleridir. 60 yaş üstü yetişkinlerin %20-40'ını etkiler. Kifoz açısı her on yılda yaklaşık 3 derece artar.
• Nöromusküler hastalıklar
• Ankilozan spondilit
• Omurga cerrahisi
• Enfeksiyon
• Kanser

 

Kifoz belirtileri nelerdir?

Erken dönemde kifoz, sırtın anormal derecede kavisli/yuvarlak veya kambur görünmesi /kozmetik endişe dışında herhangi bir belirtiye neden olmaz. Ancak ilerleyen dönemlerde bu durum salt fiziksel görünümün ötesine geçer, eğriliğin nedeni ve ciddiyetine bağlı olarak aşağıdakilere neden olabilir:

• Yuvarlak omuzlar
• Sıkı hamstring (arka uyluk) kasları
• Sırtınız ve kürek kemiklerinizde ağrı
• Omurga sertliği/hareket kısıtlılığı
• Aşırı yorgunluk
• Boyun, omuz ve bel ağrısı (zincirleme reaksiyon ile kifoz komşu omurga bölgelerinde ek strese neden olur)
• Beden imajı/duygusal sorunlar; kamburluk özellikle çocuk ve ergenlerde bedenleri hakkında çekingen hissetmelerine, endişeye, özgüven kaybına ve sosyal aktivitelere katılımın kısıtlanmasına neden olabilir.
• Omurganın akciğerleri ve solunum yollarını sıkıştırması nedeniyle; nefes darlığı veya nefes almada zorluk
• Sindirim sorunları; şiddetli kifoz sindirim sistemini sıkıştırarak reflüye veya yutma güçlüğüne neden olabilir.
• Omurgadan geçen sinirlerin sıkışması nedeniyle;

• Denge sorunları
• Bacaklarda uyuşma veya güçsüzlük
• Mesane veya bağırsak problemleri

 

Postural kifoz önlenebilir mi?

Evet önlenebilir, bunun için çocuğunuzu aşağıdaki konularda teşvik etmelisiniz:

• Uzun süreli, kötü postürden uzuk durun; eğilmekten kaçının, doğru ve dik oturun.
• Telefon, tablet ve bilgisayar kullanımını mümkün olduğunca azaltın.
• Ağır okul çantaları taşımaktan kaçının, okul kitaplarını sırt çantanızda taşımak yerine tekerlekli çanta kullanmayı tercih edin.
• Sağlıklı kilonuzu koruyun.
• Karın ve sırt kaslarını esnetmek ve güçlendirmek için egzersiz yapın.

 

Ne zaman doktora görünmeli?

Kendinizin veya çocuğunuzun sırtında eğriliğin arttığını fark ederseniz doktorunuzdan randevu alınız.

Büyümenin hızlı olduğu ergenlik döneminde kifoz daha şiddetli hale gelebilir.

Şiddetli kifoz gelişme riski ergenlikten sonra yavaşlar ve sonunda durur.

Bu nedenle kifozlu bir genç, büyümesi durana kadar bir doktor tarafından yakından izlenmelidir.

 

Kifoz tanısı nasıl konulur?

Tanı fizik muayene ve omurga röntgeni (radyografiler) ile konur.

Kifozun postural mı yoksa omurlardaki yapısal değişikliklerden mi kaynaklandığını belirlemek için her ikisine de ihtiyaç vardır.

 

İstenebilecek  diğer testler:

Solunum fonksiyon testleri (kifoz nefes almayı etkiliyorsa)

MR (tümör, enfeksiyon veya sinir sistemi belirtileri varsa)

Kemik yoğunluğu testi (osteoporozu kontrol etmek için)

 

Tedavi

Kifoz tedavi edilebilir bir omurga rahatsızlığıdır.

Tedavinin temel amacı, kifozun kötüleşmesini durdurmak ve azaltmak, fiziksel fonksiyonu iyileştirmek ve ağrıyı azaltmaktır.

Başarılı tedavi için erken teşhis ve takip önemlidir.

Erken teşhis konulan çoğu kifoz hastasının ameliyata ihtiyacı yoktur ve durumu ameliyatsız seçeneklerle yönetebilirler.

Tedavi seçenekleri yaş, kifozun tipi/nedeni ve ciddiyetine bağlı olarak değişecektir. 

• Yaşam tarzı modifikasyonları
• Egzersiz
• Manuel Tedavi; kifoz hastalarında sırt bölgesinde çok sayıda bulunan eklemlerde ve kaslarda gelişen disfonksiyonların tedavisinde son derece etkili bir tedavi yöntemidir. Yaşam tarzı modifikasyonları ve egzersiz ile tedavinin üçlü saç ayağını oluşturur. Manuel tedavi ile tedavi süreci oldukça kısalır.
• Korse
• İlaç tedavisi
• Cerrahi tedavi;

• Konjenital kifoz
• Scheuermann kifozunda 75 dereceden fazla eğrilik
• Konservatif tedaviye rağmen şiddetli sırt ağrısı