Sakroiliak Eklem Disfonksiyonu

Eklemin biyomekaniğinin değişmesi/bozulması; ve buna bağlı olarak kas, ligament (bağ) gibi çevre dokularda değişiklik ve ağrı ile karakterize tablodur.

Eklem mobilitesinde azalma (hipomobilite) kaynaklı olabileceği gibi; ki daha çok gördüğümüz budur;

Hamilelikte ve sonrasında yükselmiş östrojen ve relaksin hormonu nedeni ile eklem mobilitesinde artış (hipermobilite) kaynaklı da olabilir.

Bel ağrılarının %15-30 sebebi sakroiliak eklem disfonksiyonudur.

Bel ağrılarının %5-10 sebebinin fıtık olduğu düşünüldüğünde bu oran oldukça yüksektir.

Kadınlarda özellikle 15-45 yaş arasında daha sık görülmektedir.

 

Sakroiliak Eklem Nedir?

Sağ ve solda olmak üzere omurganın alt ucu (sakrum) ve leğen kemiği (ilium) arasında bulunan bir çift eklemdir.

Bel ve kalça arasında bir geçiş bölgesi olup; esas görevi vücut ağırlığını bacaklara dengeli bir şekilde aktarmak ve yük dağılımı (şok absorpsiyonu) sağlamaktır.

Diğer eklemlere göre nispeten az hareketli bir eklem olup, hareket açıklığı 2-4 derecedir.

 

Risk Faktörleri Nelerdir?

• Travma (motorlu araç kazaları, düşmeler)
• Hamilelik ve doğum yapmış olmak
• Belin yapısal ve fonksiyonel problemleri (fıtık, faset disfonksiyonu, kaslarda hiperaktivite veya güçsüzlük)
• Geçirilmiş bel cerrahisi
• Skolyoz
• Alt ekstremite uzunluk farkı
• Ankilozan spondilit
• Obezite
• Uzun aşırı egzersiz (mekik, bisiklet vs.)
• Sedanter yaşam

 

Olası Risk Faktörleri Nelerdir?

• Sık merdiven kullanımı
• Bacak bacak üstüne atmak
• Otururken tek kalça üzerine yük vermek
• Öne belden eğilmek/doğrulmak
• Ağır cisim kaldırmak
• Yığılmış oturma postürü

Primer/esas risk faktörünü belirlemek kalıcı tedavi için önemlidir!

 

Sakroiliak Eklem Disfonksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Klinik tablo oldukça heterojen/değişkendir.

• Bel ağrısı (özellikle alt bel bölgesi)
• Kalça ağrısı (genellikle tek taraflı)
• Kasık ağrısı (genellikle tek taraflı)
• Bazı hastalarda bel fıtığı/siyatik benzeri bacağa yayılan ağrı (diz seviyesinden aşağıya genellikle inmez)
• Bel ve kalça hareketlerinde kısıtlılık (merdiven inip çıkma, öne eğilme gibi hareketlerde zorluk)

 

Ağrıyı Artıran Faktörler/Aktiviteler Nelerdir?

• Uzun süre ayakta durmak, yürümek
• Merdiven inip çıkmak
• Uzun süre oturmak 
• Otururken tek kalça üzerine yük verme
• Yığılmış oturma postürü
• Dizi kırmadan öne eğilme/eğilmiş pozisyondan kalkma
• Ağır kaldırmak 
• Yatakta dönmek, Etkilenen tarafa yatmak

 

Sakroiliak Eklem Disfonksiyon Tanısı Zor mudur?

Tanı ve ayırıcı tanı zordur ki bu nedenle genellikle sakroiliak disfonksiyon atlanır; tanı genellikle kronik (geç) dönemde konulur.

Derin lokalizasyonu, sınırlı hareketi ve düzensiz anatomisi nedeni ile sakroiliak eklemi değerlendirmek güçtür.

Objektif/altın standart tek bir tanı yöntemi yoktur.

Bel ve kalça problemleri ile benzer klinik bulguların olması ayırıcı tanıyı zorlaştırır.

Görüntüleme yöntemleri (düz grafi, tomografi, MR) ve laboratuvar normaldir.

Tanı için en kritik nokta ağrı kaynağı olarak sakroiliak eklemi düşünmekten geçer.

 

Bel Fıtığı İle Karışır mı?

Sakroiliak disfonksiyonunda ağrı bacağa vurabilir ve bu durumda bel fıtığı ile karışabilir.

Özellikle MR görüntülerinde hafif de olsa bir bel fıtığı varsa hatalı fıtık tanısı konularak bu yönde tedavi yapılabilmektedir.

Hatta yanlış bel fıtığı tanısı ile gereksiz cerrahi yapılan hastalar dahi vardır. 

 

Sakroiliak Disfonksiyon Tanısı Nasıl Konulur?

Ayrıntılı bir anamnez/hikaye ve iyi bir fizik muayene ile konulur.

Eklemin mobilitesinin değerlendirildiği ve ağrıyı provoke (uyarma) etmeye yönelik çeşitli testlerin (manevralar) kombinasyonu ile doğru tanıya gidilir.

Uygulanan manuel tedaviye iyi cevap tanıyı destekler.

Tanıda şüphe varsa ekleme yapılan lokal anestezik enjeksiyonu (diagnostik) ile ağrının geçmesi/azalması tanıya yardımcı olur.

 

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Amaç; ağrıyı azaltıp, eklemin normal hareketlerini sağlamak; nihayetinde amaç ise sakroiliak ekleme fonksiyonellik kazandırmaktır.

• Yaşam tarzı modifikasyonları; risk faktörlerini ortadan kaldırmak

• Soğuk veya sıcak uygulaması

• Egzersiz

• MANUEL TEDAVİ

• Pelvik kemer (hipermobilite durumunda)

• Ağrı kesici ilaçlar

• Eklem enjeksiyonları

• Cerrahi