Fibromiyalji Sendromu

Fibromiyalji, vücutta yaygın ağrı ve hassasiyetin yanı sıra yorgunluk, uyku bozukluğu ve zihinsel sorunlara neden olan kronik (uzun süreli/en az 3 ay) bir hastalıktır.

• Obezite, şeker hastalığı ve depresyon gibi modern çağın salgın hastalıklarından olan fibromiyalji oldukça sıktır; yetişkin nüfusun yaklaşık %2-5’ini etkiler.
• Kadınlarda görülme oranı erkeklere göre 2-4 kat daha fazladır.
• Tarihsel olarak "yumuşak doku romatizması", "kas romatizması", "fibrosit", "psikojenik romatizma" ve "nevrasteni " isimleri fibromiyalji yerine kullanılan isimlendirmelerdir.

 

Sebebi nedir?

• 30 yıldır bu konuda yapılan çalışmaların bize verdiği kocaman bir SIFIR!
• Yani hala esas nedeni bilmiyoruz.
• Bildiğimiz tek şey; beyin ve omuriliğin ağrılı ve ağrısız sinyalleri yorumlama şeklini/işleme biçimini değiştirdiği (anormal ağrı algısı işleme) ve bu kişilerin ağrıya karşı duyarlılığının yüksek olduğudur.
• Bildiğimiz bir diğer husus genetik ve çeşitli genetik dışı faktörlerin fibromiyalji gelişimine yatkınlık oluşturduğudur.

 

Risk faktörleri nelerdir?

• Cinsiyet; herkeste fibromiyalji gelişebilir, ancak kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.
• Yaş;  fibromiyalji, çocuklar da dahil olmak üzere her yaştan insanı etkileyebilir. Bununla birlikte, çoğu kişiye orta yaşta teşhis konur ve yaşlandıkça fibromiyaljiye yakalanma olasılığınız artar.
• Aile öyküsü; fibromiyalji aileden geçme eğilimindedir, bu nedenle genetik faktörlerin bozukluğa katkıda bulunması muhtemeldir.
• Başta romatizmal hastalıklar, zihinsel bozukluklar veya ağrıya neden olan durumlar olmak üzere başka hastalıklarınız varsa fibromiyaljiye yakalanma olasılığınız daha yüksek olabilir. Bu hastalıklar şunları içerir:
• Romatizmal hastalıklar; romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus, ankilozan spondilit, osteoartrit
• Kronik kas-iskelet sistemi problemleri
• Depresyon veya anksiyete
• İrritabl bağırsak sendromu
• Obezite
• Enfeksiyonlar

 

Belirtileri nelerdir?

• Fibromiyaljinin semptomları çok geniştir ve her fibromiyalji hastası farklıdır.
• Fibromiyalji dinamik bir durumdur. Bu, aşağıda sayılan belirtilerin tamamını aynı anda veya belirli bir sırayla yaşamayacağınız anlamına gelir; belirtilerin sizi ne zaman veya nasıl etkileyeceğini bilmek veya tahmin etmek çok zordur.
• Fibromiyaljinin en sık görülen iki belirtisi yaygın ağrı ve yorgunluktur.

 

Yaygın ağrı

• Tüm vücutta veya birden fazla bölgede kronik ağrı; ağrı sıklıkla kollarda, bacaklarda, başta, göğüste, karında, sırtta ve kalçada hissedilir. İnsanlar genellikle bunu ağrı, yanma veya zonklama olarak tanımlarlar.
• Ağrı hafif, şiddetli ve ara sıra olabilir; bir gün elleriniz ağrıyor, bir gün çeneniz ağrıyor, ertesi hafta ise saç diplerinizden ayak tırnaklarınıza kadar tüm vücudunuz ağrıyor olabilir.

 

Yorgunluk

• Hastalar fiziksel veya zihinsel yorgunluk yaşayabilir.
• Uzun süre uyusalar bile fibromiyaljisi olan kişiler genellikle yorgun uyanırlar.
• Uyku genellikle ağrı nedeniyle bozulur ve fibromiyalji hastalarının çoğunda huzursuz bacak sendromu ve uyku apnesi gibi başka uyku bozuklukları da görülür.

 

Dokunma hassasiyeti

Fibromiyalji vücudunuzun bazı bölgelerini dokunmaya ve sıcaklığa karşı aşırı duyarlı hale getirebilir; birinin size dokunması çok acı verici olabilir.

Baş ağrıları

Fibromiyalji tanısı konulanların yaklaşık yarısında baş ağrısı da gelişir. Bazen migrene dönüşebilir.

Kas ve eklem sertliği

El, kol ve bacaklarda uyuşma veya karıncalanma

Çene ve yüz ağrısı (temporomandibular eklem disfonksiyonu)

Uyku problemi; fibromiyaljiniz varsa uykuya dalmakta veya uykuyu sürdürmekte zorluk çekebilirsiniz.

Bilişsel (konsantrasyon, net düşünme ve hafızayla ilgili) sorunlar; fibromiyalji hastaları odaklanma, dikkat, konuşurken kelimeleri karıştırmak veya bir şeyi kolayca unutmak gibi problemler yaşayabilir.

Sindirim sorunları; şişkinlik, kabızlık, karın ağrısı ve irritabl bağırsak sendromu

Mesane sorunları; interstisyel sistit (ağrılı mesane sendromu)

Çabuk sinirlenme, stres, kaygı, depresyon

Tüm bu semptomlar nedeniyle fibromiyalji genel sağlık, mutluluk ve yaşam kalitesi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.

 

Nasıl başlar?

• Semptomlar genellikle fiziksel travma (araç kazası gibi), ameliyat, enfeksiyon veya ciddi duygusal stres gibi bir olaydan sonra ortaya çıkar veya tetiklenir.
• Bazı durumlarda semptomlar, tek bir tetikleyici olay olmaksızın zamanla gelişir.

 

Alevlenmesini/şiddetlenmesini ne tetikler?

• Fibromiyalji hastalarında şikayetler sürekli olarak sabit bir seviyede olmayıp, farklı zamanlarda artma/alevlenme ve azalma şeklinde dalgalanmalar gösterebilir.
• Hayatınızdaki bazı önemli olaylar veya değişiklikler, stresinizi artıran herhangi bir etken fibromiyaljinin alevlenmesini tetikleyebilir.

• İşinizden, mali durumunuzdan veya sosyal yaşamınızdan kaynaklanan duygusal stres
• Günlük rutininizdeki değişiklikler
• Diyetinizdeki değişiklikler veya yeterli/dengeli beslenmemek
• Hormonal değişiklikler
• Yeterince uyuyamamak
• Hava veya sıcaklık değişiklikleri
• Hastalanmak
• Yeni ilaç veya tedavilere başlamak ya da her zamanki fibromiyalji tedavi rutininizi değiştirmek 

*Herkes farklıdır ve bazı kişilerde semptomları tetikleyen etken sizin için geçerli olmayabilir.

 

Tanı nasıl konulur?

• Fibromiyaljinin teşhis edilmesi bazen zor olabilir çünkü röntgen veya kan tahlili gibi altın standart bir testi yoktur.
• Fibromiyalji bir dışlama tanısıdır; semptomlara neden olabilecek diğer hastalıkları dışlamak için ayrıntılı bir fizik muayene ile birlikte gerekli durumlarda kan testleri ve görüntüleme yöntemleri yapılır.  

 

TEDAVİ

Sadece ağrıya odaklanan değil, kısır döngüyü kırmaya yönelik hastayı bütünüyle ele alan, hastaya özgü ve hastayla birlikte çok yönlü tedaviyi içeren fonksiyonel yaklaşımlarla başarıya ulaşılabilir.

Temel amaç; semptomları azaltmak ve aynı zamanda genel sağlığı arttırmaktır.

• Egzersiz
• Yaşam tarzı modifikasyonları
• Manuel Tedavi
• Fizik tedavi ajanları
• Uyku hijyeni
• Dengeli beslenme
• BDT
• Enjeksiyonlar
• İlaç tedavisi