Kendi Kendine Boyun Kütletmek Güvenli mi?

Son yıllarda daha fazla olmak üzere birçok insan kendi kendine boynunu ‘’hızlı ve ani olarak hareket ettirerek’’ kütletmekte (self-manipülasyon); bu alışkanlığı çocuk yaşlarda dahi görmekteyiz.

Boyundaki anatomik yapılar ve bunların sağlığımız için önemi dikkate alındığında, boyun kütletme alışkanlığı parmak çıtlatma alışkanlığına benzemez; bu şekilde omurganızın sağlığını riske atıyor olabilirsiniz.

Not:

Boynumuzda omur adı verilen yedi kemik bulunur. Bu kemikler, faset eklemler adı verilen ve başınızı hareket ettirmenize yardımcı olan küçük eklemlerle birbirine bağlanır. Boynunuzu hızlı ve ani olarak hareket ettirdiğinizde ortaya çıkan ses (kütletme) bu eklemlerden kaynaklanır.

 

Kişinin kendi boynunu kütletme ihtiyacı, potansiyel olarak altta yatan bir sorunun, bir başka ifade ile birşeylerin ters gittiğinin işaretidir.

Boyun ağrısı ve sertliği, uzun bir gece uykusu, şiddetli ve yanlış egzersiz, el işi yapmak, bilgisayarda çalışmak veya uzun süre telefon kullanmak gibi (kötü boyun postürü/duruşu) birçok nedenden dolayı ortaya çıkabilir.

Böyle durumlarda boyunu kütletmek, ihtiyaç duyulan rahatlamayı sağlayabilir ve bu durum size cazip gelebilir, ancak bu rahatlama çoğunlukla kısa sürelidir ve altta yatan soruna çözüm getirmez.

Bu kısa süreli rahatlamayı tekrar elde etmek için farkında olmadan gün boyu defalarca boyun kütletme ihtiyacı duyabilirsiniz (alışkanlık); kendinizi uzun vadeli bir iyileşmenin olmadığı kötü bir kısır döngünün içinde bulursunuz.

Belli bir süre sonra elde ettiğiniz kısa süreli rahatlamayı bile göremeyebilirsiniz.

Bu kötü alışkanlığın bizzat kendisi başlı başına bir hastalıktır (Aşırı Manipülasyon Sendromu).

 

Kendi kendine boyun kütletmenin olası riskleri:

Yanlış eklemi hedefleme potansiyeli; bir eklem kısıtlı olduğunda, hem altındaki hem de üstündeki eklemler, kısıtlı eklemdeki sınırlı hareketi telafi etmek için daha fazla hareket eder (hipermobilite).

Boynunuzu kütlettiğinizde çoğunlukla kısıtlı ve problemli eklemin üstündeki veya altındaki daha hareketli olan eklemleri hareket ettirmiş/kütletmiş olursunuz. Bu durum gelecekte potansiyel eklem sorunlarına yol açabilir.

Kendi kendine kütletmede boyun yapılarına uygulanan dengesiz ve aşırı kuvvetler kas, eklem, sinir ve damarlarda travma etkisi yaratabilir.

Mevcut rahatsızlığınızı daha da kötüleştirebilir.

Eklem kapsülü ve bağlarda gevşeme/hasar; omurga stabilitesinde azalma ve kronik ağrı ile sonuçlanır; daha önce kütletme ile elde ettiğiniz kısa süreli rahatlamayı görememenizin en önemli nedenidir!

Fıtık

Sinir kökü ve omurilik hasarı; radikülopati, miyelopati

Baş dönmesi / vertigo

Baş ağrısı

Kulak çınlaması

Damar hasarı / vertebral arter diseksiyonu; boynunuzdaki kan damarları zarar görebilir (yırtılabilir), bu da potansiyel olarak tehlikeli kan pıhtılaşmasına ve felce neden olabilir.

 

Özellikle aşağıdaki durumlarda olmak üzere boyun kütletmek potansiyel olarak tehlikelidir:

Boynunu kütletmek için ellerinizi kullanıyorsanız

Boynunuzu her gün veya günde birkaç kez kütletiyorsanız

Kütletmede yüksek bir ses duyarsanız

Kütletme esnasında ağrı hissederseniz

Kütletme sonrası rahatlama kısa bir süre sonra geçiyor ve ağrı tekrar başlıyorsa

Omurganızda osteoartrit / kireçlenme varsa

Boynunuzda ciddi bir fıtık varsa

 

Fizik Tedavi hekiminin boyuna uyguladığı manipülasyon ile kendi kendine kütletme (self-manipülasyon) arasındaki fark nedir?

Hekim tanı ve ayırıcı tanı için hastayı muayene ve gerekirse görüntüleme/laboratuar yöntemleri ile ayrıntılı olarak değerlendirir.

Manipülasyon gerekliliği (endikasyon) olup olmadığını tespit eder.

Manipülasyon yapılmaması gereken durumlar (kontrendikasyonlar) ekarte edilir.

Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu dikkate alınarak problemli boyun eklemi veya eklemlerine yönelik manipülasyon uygulamasını (en uygun tekniği) gerçekleştirir.

 

Boynunuzu kütletme alışkanlığınız var ve bu alışkanlığı bırakamıyorsanız hekiminize başvurunuz…

Tedavi:

Öncelikli olarak boyun kütletme alışkanlığınıza neden olan problemlerinizi tespit etmek için ayrıntılı değerlendirme yapılır.

Eklem disfonksiyonunuz varsa kontrendikasyonları da dikkate alarak manipülasyon dahil manuel tedavi uygulanır (her gün değil!; 5 ila 7 günde bir).

Bu kötü alışkanlığı tamamıyle ortadan kaldırmak için günlük yaşam aktiviteleri düzenlenir (doğru duruş/postür); uygun bir egzersiz programı planlanır.

 

Özetle;

Kendi kendine boyun kütletmek geçici bir rahatlama sağlamakla birlikte, uzun vadede kolaylıkla ciddi travmaya ve kalıcı hasara yol açabilir; bu kötü alışkanlık bir bakıma ayna olmadan kendi saçınızı kesmeye çalışmak gibidir!

Boynunuzu kütleterek anlık bir rahatlama sağlamaya çalışmak ve olası riskleri almak yerine, değerlendirme için hekiminize görünmelisiniz.

Bu kötü alışkanlığın tehlikeleri konusunda çocuklar dahil olmak üzere daha fazla farkındalığa ihtiyaç olduğu bir gerçektir.

Bu paylaşımı okuyanların çevresinde de bir farkındalık yaratmasını ümit ediyorum.

Sağlığınızın bir varış noktası değil, yaşam boyu bir yolculuk olduğunu unutmayınız…

 

Not: Tıp literatüründe, uygulamayı basitleştiren ve magazinsel bir boyuta taşıyan ‘’kütletme’’ tabiri kullanılmamaktadır!

Hekim olmayan kişilerce sosyal medyada bu isimlendirme çok fazla kullanıldığı ve insanlar arasında da bu isimlendirmenin bilinirliği fazla olduğu için, konunun daha anlaşılır olması için bu paylaşımda ‘’kütletme’’ tabiri kullanılmıştır.

Doğru isimlendirme MANİPÜLASYON olup, manuel tedavi yöntemlerinden bir tanesidir.